Όλοι μιλούν, καθένας με τον τρόπο του, για τις αλλαγές που πρέπει να κάνει η Ελλάδα στην προσπάθειά της να υλοποιήσει επιτυχώς το πρόγραμμα σταθερότητας και ανάπτυξης, να μειώσει δραστικά τα ελλείμματα, να μπορεί να αποπληρώνει τα χρέη της, να μεταβεί σε ένα νέο βιώσιμο μοντέλο παραγωγής και διατηρήσιμης ανάπτυξης έτσι ώστε σταδιακά να απεξαρτηθεί από το μηχανισμό διάσωσης και τελικά να αρχίσει να διαβιώνει με τις δικές της δυνάμεις, έχοντας τις λιγότερες δυνατές απώλειες.
Αυτή η συζήτηση μέχρι τώρα, στο βαθμό και στο βάθος που γίνεται, αναφέρεται στα αποκαλούμενα μεγάλα θέματα των διαρθωτικών αλλαγών ή των μεταρρυθμίσεων. Μπορεί πράγματι για θέματα όπως είναι το ασφαλιστικό, η παιδεία, οι ιδιωτικοποιήσεις, η υγεία, το φορολογικό σύστημα, ο εκλογικός νόμος να γίνονται κατά καιρούς αναλύσεις στον καθημερινό και επιστημονικό τύπο, να διοργανώνονται εκδηλώσεις, να διεξάγονται διαβουλεύσεις και φυσικά να γίνονται συζητήσεις στη Βουλή και αλλού. Όμως, παρά τα όσα λέγονται και συνθέτουν τη μεγάλη εικόνα των αναγκαίων άμεσων μέτρων, διαπιστώνει κανείς ότι λιγότερη δημόσια συζήτηση, προς το παρόν, γίνεται για το τι ακριβώς πρέπει να αλλάξει, γιατί πρέπει, από ποιούς και με τι τρόπους.
Σε μια περίοδο κρίσης με κατεπείγουσες ανάγκες οι οποίες τίθενται με καταιγιστικούς ρυθμούς στην πολιτική ημερήσια θεματολογία, οι εξαντλητικά αναλυτικές δημόσιες συζητήσεις εύκολα χαρακτηρίζονται, ανεξάρτητα από το αν όντως είναι, περιττή πολυτέλεια. Ωστόσο, όλα όσα πρέπει να αλλάξουν προκειμένου η Ελλάδα τελικά να τα καταφέρει συνιστούν, σε πείσμα όσων αποθεώνουν την αφ’ υψηλού τεχνοκρατική άσκηση πολιτικής, τις καθημερινές μας πραγματικότητες. Πραγματικότητες που ανάλογα με το πως κανείς τις βιώνει έχουν διάσπαρτα και ιδιαίτερα έντονα τα σημάδια τους στο δημόσιο χώρο και λόγο.
Πολλές απ’ τις εικόνες που συναντάμε καθημερινά, ακριβέστερα θα λέγαμε πως τις αντιμετωπίζουμε, αποτελούν αυτόνομες δηλώσεις της κρίσης. Τέτοιες εικόνες έχουμε την τάση να τις προσπερνάμε μάλλον αδιάφορα καθώς εγγράφονται σαν τυποποιημένες όψεις του αστικού τοπίου στο συλλογικό ασυνείδητο. Είναι, όμως, κάτι συγκυριακές στιγμές που η αντιμετώπιση τέτοιων εικόνων αφυπνίζει μια πιο κριτική ματιά. Από τη συγκεκριμένη βιβλιοβιτρίνα της οδού Σόλωνος περνάω σχεδόν καθημερινά. Ήταν, όμως, μόλις πρίν λίγες μέρες που η εικόνα του τίτλου «Η ΦΥΣΙΚΗ ΤΟΥ ΑΣΕΠ» αναπαρέστησε με ιδιαίτερο δυναμισμό κάποιες επι μέρους όψεις της κρίσης.
Πρόκειται για βιβλίο το οποίο όπως εκατοντάδες άλλα γράφτηκε με σκοπό να καλύψει την ύλη των διαγωνισμών του ΑΣΕΠ. Ο εμπνευστικός, όπως αποδεικνύεται, τίτλος του επελέγη με επικοινωνιακά κριτήρια. Το μήνυμα απευθύνεται στον υποψήφιο δημόσιο υπάλληλο, απόφοιτο ελληνικού ή και ξένου πανεπιστημίου που μπορεί πιθανότατα να έχει κάνει και κάποιες μεταπτυχιακές σπουδές. Του λέει πως όλη η φυσική που χρειάζεται να ξέρει για να επιτύχει στις εξετάσεις βρίσκεται σ΄αυτό εδώ το βιβλίο, συγκεντρωμένη και ευσύνοπτη. Ορατός είναι επίσης ο υπαινιγμός ότι «Η φυσική του ΑΣΕΠ» είναι κάτι άλλο από ό,τι ήξερε για αυτό το γνωστικό αντικείμενο έως σήμερα. Το μήνυμα είναι κομμένο και ραμμένο στα εξαιρετικά στενά μέτρα του χρεωκοπημένου αλλά όχι ακόμα χαμένου ελληνικού επαγγελματικού ονείρου. Εκείνου του διορισμού στο δημόσιο.
Η συγγραφή και η ανάγνωση ενός τέτοιου εγχειριδίου συνιστά ομολογία αλυσιδωτής αποτυχίας σε διάφορα επίπεδα. Από τη χρόνια ανεπάρκεια της μη κρατικοδίαιτης ιδιωτικής πρωτοβουλίας και το γεγονός ότι ο δημόσιος τομέας είναι ο πιο περιζήτητος εργοδότης. Έως τη διαχρονική τραγωδία της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της στρεβλής εξεταστικής κουλτούρας που αναπαράγει στο διηνεκές. Σε προσωπικό επίπεδο , γι΄αυτόν που θα προστρέξει στη … φυσική του ΑΣΕΠ, η αποτυχία μπορεί να είναι πιο επώδυνη, καθώς η λογική του μπούσουλα επί της ουσίας ακυρώνει τις ακαδημαϊκές του σπουδές.
Στον καθημερινό μας μικρόκοσμο υπάρχουν εικόνες της κρίσης αλλά και παραδείγματα που δείχνουν τους δρόμους για να την ξεπεράσουμε. Η αποκάλυψη των πρώτων ίσως είναι μια βασική προϋπόθεση για τον εντοπισμό των τελευταίων.
Αλέξανδρος Μελίδης 