Τον τελευταίο καιρό ακούμε επιχειρήματα ενάντια σε μια μόδα που προσλαμβάνει διαστάσεις μαζικής υστερίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αναφέρομαι στην τάση περιγραφής της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ με τα μελανότερα δυνατά χρώματα. Σύμφωνα με τις σχετικά ηπιότερες περιγραφές -γιατί γράφονται και τέρατα- ο ΣΥΡΙΖΑ απεργάζεται συστηματικά την κατάλυση του κράτους δικαίου. Ενορχηστρώνει μεθοδικά την εγκαθίδρυση αυταρχικού καθεστώτος. Αποτελείται από αμετανόητους νεο-κρυφο-παλαιο ή σκέτο κομμουνιστές, οι οποίοι επιχειρούν συνειδητά να αποσχίσουν την Ελλάδα από το δυτικό σύστημα διεθνούς συνεργασίας και να τη μετατρέψουν σε ένα υβρίδιο ανατολικο-λατινο-πρωηνσοβιετικής λαϊκής δημοκρατίας της νοτιοανατολικής Μεσογείου.
Σύμφωνα με αυτή τη λογική, η πρώτη προτεραιότητα κάθε δημοκρατικού πολίτη οφείλει να είναι η ταχύτερη δυνατή πτώση της κυβέρνησης. Μόνο η διαρκής καταγγελία των βλαβών που προκαλεί κάθε επιπλέον ημέρα παραμονής της στην εξουσία θεωρείται ότι εξυπηρετεί το στόχο της πτώσης. Η στήριξη της αξιωματικής αντιπολίτευσης προβάλει ως η μόνη και συχνά αναντίρρητη προοπτική. Κάθε άλλη προτεραιότητα, όπως για παράδειγμα η οικοδόμηση του Κινήματος Αλλαγής με διακριτή πρόταση απέναντι στον μικρό δικομματισμό, στιγματίζεται ως ανεπαρκής και ανεπίκαιρη απέναντι στη μεγάλη ιδέα της στρατηγικής ήττας του ΣΥΡΙΖΑ.
Δυο πρόσφατα άρθρα, του Ν. Μαραντζίδη εδώ και του Ξ. Κοντιάδη εδώ, απαντούν στη μόδα δαιμονοποίησης του ΣΥΡΙΖΑ. Μέσα από το πρίσμα της πολιτικής ανάλυσης εξηγούν το εσφαλμένο της τακτικής. Ο μεν Μαραντζίδης δίνει έμφαση στις παθογένειες της τακτικής του “να φύγουν αυτοί και θα τα βρούμε”. Ενώ ο Κοντιάδης καταλήγει ότι η πόλωση της δαιμονοποίησης έχει τα αντίθετα αποτελέσματα, αφού η κυβέρνηση τρέφεται από τα υλικά της. Οι αναλύσεις αυτές είναι βάσιμες και αρκετά πειστικές. Ωστόσο, αρκετά ερωτήματα παραμένουν. Τι είναι αυτό που κάνει την υπερβολική αγανάκτηση για τον ΣΥΡΙΖΑ τόσο ελκυστική στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σε αρκετά ΜΜΕ; Γιατί οι αγανακτισμένοι δεν απαιτούν μια εναλλακτική πρόταση εξουσίας η οποία θα λυτρώσει τη χώρα από τα δαιμόνια που την κατατρέχουν;
Αισθάνομαι ότι πρέπει να αναζητήσουμε βοήθεια από την κοινωνική ψυχολογία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για να απαντήσουμε. Η χώρα συμπληρώνει δεκαετία σε καθεστώς οικονομικής κρίσης χωρίς να είναι καθόλου ορατή στον μελλοντικό ορίζοντα η περίοδος που πολλές νέες δουλειές θα δημιουργηθούν, που οι επιχειρήσεις δεν θα αντιμετωπίζονται με φορολογική εχθρότητα, που η εργασία όλων θα ανταμείβεται δίκαια, που οι θεσμοί θα κερδίσουν ξανά την εμπιστοσύνη των πολλών. Το φταίξιμο για αυτή την κατάσταση πρέπει να επιμεριστεί στις κυβερνήσεις της τελευταίας εικοσαετίας αναλογικά με τα επίσημα στοιχεία απολογισμού των πεπραγμένων και των παραλείψεών τους. Ωστόσο, η ευθύνη να σκεφτούμε, να διαμορφώσουμε, να επιλέξουμε και εν τέλει να υλοποιήσουμε το σχέδιο που πραγματικά θα μας βγάλει από την κρίση δεν ανήκει μόνο στους εκάστοτε κυβερνώντες. Ανήκει πρωτίστως στις πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις και σε κάθε πολίτη που θέλει να αλλάξει τη μοίρα του.
Η σημερινή κυβέρνηση έχει αποτύχει παταγωδώς στην εκπλήρωση των προσδοκιών και των εξαγγελιών της. Αυτά μπόρεσε κι αυτά έπραξε. Το φταίξιμο της αποτυχίας είναι όλο δικό της. Η αποτυχία θα την ακολουθεί και όταν θα έχει πια παραδώσει την ευθύνη της διακυβέρνησης. Όμως, η αλλαγή της χώρας προς το καλύτερο δεν είναι αποκλειστική υπόθεση της εκάστοτε εν ενεργεία κυβέρνησης. Μεγάλη ευθύνη έχουν και οι υπόλοιπες πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις, τα ΜΜΕ και οι πολίτες που πλέον έχουν φωνή στο επιδραστικό πεδίο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Και εδώ υπάρχει ένα λεπτό σημείο. Όποιοι ζωγραφίζουν τον ΣΥΡΙΖΑ με τα μελανότερα χρώματα δεν εστιάζουν την κριτική τους μόνο σε κάποια συγκεκριμένη αποτυχία. Φυσικά και έχουν ως αφορμή μια πράξη ή ένα γεγονός. Αλλά μεταφέρουν το φταίξιμο για όλα τα μελλοντικά δεινά, που κατά τις εκτιμήσεις τους θα συμβούν στο μέλλον και με άλλες κυβερνήσεις, ξανά πίσω στο κόμμα βελζεβούλ.
Το αντιΣΥΡΙΖΑ porn στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει γίνει μόδα. Σαν είδος περιεχομένου το αντιΣΥΡΙΖΑ porn είναι μια ειδική κατηγορία του outrage porn. Η συνταγή είναι απλή, το μοτίβο επαναλαμβανόμενο και ο τόνος κλιμακώνεται. Μια απόφαση ή δήλωση μέλους της κυβέρνησης προσβάλει κάποιους. Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και κάποια ΜΜΕ ξεκινάει ένα γαϊτανάκι θυματοποίησης ολόκληρης της χώρας σαν να έχει πέσει στα νύχια μοχθηρού θηρίου. Σε συνθήκες ακραίας πόλωσης οι λέξεις δημιουργούν δύο φανταστικούς, αντιπαρατιθέμενους κόσμους. Από τη μια μεριά οι σατανάδες του ΣΥΡΙΖΑ και από την άλλη τα θύματά τους σε θέση άμυνας να υπερασπίζονται τον δίκαιο αγώνα για την πτώση του. Αυτή η σκιαμαχία προσφέρει την πρόσκαιρη ευχαρίστηση της ηθικής αγανάκτησης και ικανοποίησης σε όσους επιδίδονται σε τέτοιες δραστηριότητες. Όμως η γοητεία του αντιΣΥΡΙΖΑ porn είναι απατηλή για δυο λόγους: α) επειδή η θυματοποίηση της χώρας και των πολιτών της αποσπά την προσοχή από τα πραγματικά τους προβλήματα και β) επειδή συντελεί στην αποποίηση της ευθύνης που έχουμε όλοι (κόμματα, επιχειρήσεις, οργανισμοί, πολίτες) για τη συζήτηση, τη διαμόρφωση, την επιλογή και την υλοποίηση της πορείας εξόδου από το καθεστώς της πολύπλευρης κρίσης.
Αλέξανδρος Μελίδης 