Δεν είναι το Facebook ηλίθιε

Συζητάμε για την κρίση της πολιτικής, της αντιπροσώπευσης και εν τέλει της δημοκρατίας τουλάχιστον τις τρεις τελευταίες δεκαετίες. Οι αρχικές ενδείξεις έγιναν επίμονες τάσεις που πλέον παγιώθηκαν σε συνθήκες πεισματικές και αμετάβλητες. Η άσκηση του δικαιώματος του εκλέγειν έχει χάσει την αξιακή αίγλη που κάποιοι έλπιζαν ότι θα διατηρούσε. Πολλοί συμπολίτες μας αντιμετωπίζουν την ημέρα των εκλογών σαν μια οποιαδήποτε άλλη ημέρα της ζωής τους. Προτιμούν να την αφιερώσουν σε οτιδήποτε θεωρούν ότι θα έχει μεγαλύτερο όφελος και μικρότερη ζημιά από την προσέλευση στο εκλογικό κέντρο και την επιλογή εντός του παραβάν. Τα μέλη των κομμάτων ολοένα μειώνονται. Για να επιθυμείς να είσαι ενεργό μέλος κάποιου κόμματος πρέπει είτε να ανήκεις σε κάποια ελίτ που εύκολα αναγνωρίζει τα άμεσα οφέλη αυτής της συμμετοχής ή να διατηρείς σχετικές προσδοκίες ότι σύντομα μπορείς κι εσύ να γίνεις μέλος της.

¡Democracia Real YA! (‘Real Democracy Now’) poster by the Mexican art collective Lapiztola Stencil. Rosario Martínez Llaguno and Roberto Vega Jiménez. Πηγή: http://theconversation.com/the-end-of-representative-politics-41997

Η κατάρρευση της εμπιστοσύνης των πολιτών στους θεσμούς διακυβέρνησης αποκτά πλανητική διάσταση όπως φαίνεται σε πρόσφατη μελέτη του ΟΟΣΑ. Ειδικά στην Ελλάδα της μίζερης οικονομικής πολιτικής των μνημονίων τα αποτελέσματα είναι οικτρά. Μόλις ένας στους 10 πολίτες εμπιστεύεται την κυβέρνηση. Όσο σε αυτό το περιβάλλον έρχονται να προστεθούν σκάνδαλα κατάχρησης προνομίων και δημοσίου χρήματος και αποκαλύψεις αθέμιτων τακτικών χειραγώγησης των πολιτών, τόσο βαθαίνει το ρήγμα ανάμεσα στα άτομα, που απεκδύονται το ρόλο του πολίτη, και την πολιτεία εντός της οποίας διαβιούν σε καθεστώς πολιτικής αποξένωσης.

Πρόσφατο παράδειγμα η αποκάλυψη του Channel 4 στη Μεγάλη Βρετανία για τις πρακτικές της Cabridge Analytica. Μιας εταιρίας που παρέχει υπηρεσίες τεχνολογίας και πολιτικού marketing. Η εν λόγω εταιρία έπαιξε ρόλο τόσο στην επικράτηση του Τράμπ το 2016 στις ΗΠΑ όσο και στην επιρροή εκλογικών αποτελεσμάτων υπέρ κομμάτων και υποψηφίων σε άλλες χώρες.  Τόσο αθέμιτα και κυνικά ήταν τα μέσα που αποκαλύφθηκε ότι χρησιμοποιούν που θα λέγαμε ότι ανήκουν στη σφαίρα σεναριακής φαντασίας δημοφιλούς αμερικάνικης τηλεοπτικής σειράς. Συμβαίνoυν όμως στην πραγματικότητα. Είδαμε υψηλόβαθμα στελέχη της εταιρίας να αναφέρουν ότι “η εκλογική μάχη καλό είναι να δίνεται στο πεδίο των συναισθημάτων και όχι των γεγονότων” ενώ λίγο μετά εκθέτουν τις πιο προηγμένες υπηρεσίες τους όπως είναι το στήσιμο κατασκευασμένων ιστοριών με τη συνδρομή πρώην πρακτόρων που εργάζονται για λογαριασμό της εταιρίας να εμπλέκουν πολιτικούς αντιπάλους των πελατών τους σε σεξουαλικά σκάνδαλα.
Αν εξετάσει κανείς μεμονωμένα αυτές τις τεχνικές θα διαπιστώσει ότι δεν είναι όλες καινοφανείς.  Πράγματι, οι τεχνικές του microtargeting στην εκλογική πολιτική επικοινωνία έχουν ιστορία σχεδόν δυο δεκαετιών. Επίσης πολλά έχουν γραφτεί, με επαινετική συχνά διάθεση, για την καινοτομική αξιοποίηση βάσεων δεδομένων από ποικίλες πηγές σε συνδυασμό με το facebook από το πολυσυζητημένο επιτελείο του Obama στην καμπάνια επανεκλογής του το 2012. Ωστόσο, αυτή τη φορά φαίνεται πως συμβαίνει κάτι διαφορετικό. Το θεμέλιο της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, οι ελεύθερες εκλογές, εξευτελίζεται στα μάτια μιας πολιτικά απογοητευμένης κοινής γνώμης από το χρήμα που τζογάρει στο φόβο και αγοράζει τις πιο σκοτεινές κι αθέμιτες τακτικές.

Να το πούμε αλλιώς. Μετά την εμπειρία του 2012, η προτροπή “Κάνε το όπως ο Ομπάμα” σήμαινε τη δημιουργία μιας κεντρικής βάσης δεδομένων με όλα τα στοιχεία των ψηφοφόρων και διασπορά προσωποποιημένων μηνυμάτων από επιδραστικά άτομα στο κοινωνικό δίκτυο των φίλων τους. Μετά την εμπειρία του 2016, το “Κάνε το όπως ο Τράμπ” σημαίνει να ανακαλύψεις τι φοβίζει τον κόσμο, να κατασκευάσεις ψευδείς ειδήσεις και ιστορίες και να τις διαδόσεις στους ανθρώπους που είναι περισσότερο πιθανό να επηρεαστούν. Μέσα σε λίγα χρόνια η υπόσχεση αναμόρφωσης της δημοκρατικής πολιτικής από τις νέες τεχνολογίες έχει μετατοπιστεί από το σημείο του ανταγωνισμού για το ποιος θα κατακτήσει την κορυφή στον διαγκωνισμό για το ποιος θα κυλιστεί καλύτερα στο βούρκο.  

Το ζήτημα δεν είναι τόσο τεχνολογικό όσο λέγεται. Όπως έχουμε πει ξανά οι τεχνολογίες δεν είναι ουδέτερες. Σχεδιάζονται μέσα σε συγκεκριμένο ιστορικό, οικονομικό και κοινωνικό πλέγμα σχέσεων εξουσίας για να λειτουργούν προς την επίτευξη σκοπών που το αναπαράγουν. Ο Mark Zuckerberg θα αλλάξει το επιχειρηματικό μοντέλο της Facebook, και τις τεχνολογίες που το υποστηρίζουν, αν και μόνο αν το κόστος σε απώλειες κέρδους και φήμης από υποθέσεις όπως της Cabridge Analytica υπερβαίνει το όφελος του να συνεχίσει στην ίδια πορεία με οριακές βελτιώσεις και καμία ανάρτηση συγνώμης. Τις παθογένειες της σύγχρονης δημοκρατίας δεν μπορεί να τις λύσει καμία εταιρία, ίσως και κανένα κράτος όσο ισχυρό κι αν είναι, από μόνα τους. Απαιτείται συνέγερση ευρύτερων οντοτήτων και άρθρωση ρηξικέλευθων επιλογών για το μέλλον της οικονομίας, της πολιτικής, της εργασίας, του τρόπου που ζούμε στον πλανήτη.

Το ζήτημα είναι πολιτικό και κοινωνικό μαζί. Το αίτημα για τις προοδευτικές δυνάμεις του κόσμου δεν είναι να εκμεταλλευτούμε εκείνες, καλύτερα και πιο σκοτεινά από τους άλλους, για χάρη των δικών τους σκοπών και υποψηφίων τα δεδομένα του καθε Facebook. Είναι να βρούμε τον τρόπο να σχεδιάσουμε πολιτικά συστήματα και θεσμούς σε αντιστοιχία με τον 21ο αιώνα και όσα επιτάσσει η 4η βιομηχανική επανάσταση γιατί αυτά που κουβαλάμε από τον 18ο τελούν υπό κατάρρευση. Είναι βαθιά προβληματικό τα θεμέλια της σύγχρονης δημοκρατικής διακυβέρνησης να παραμένουν ίδια και απαράλλαχτα με τις ανάγκες μιας εποχής που πολλοί πολίτες μπορεί να μην είχαν δει ούτε ζωγραφιστό τον κυβερνήτη τους ή να χρειάζονταν μέρες ταξίδι για να τον δουν από απόσταση, με την εποχή που μπορούν να αντιδράσουν ακαριαία στέλνοντάς του προσωπικό μήνυμα στο τελευταίο instagram story του. Κι όμως η λαϊκή κυριαρχία ασκείται μέσω των εκλογών μόνο κάθε 4 ή 5 χρόνια. Ως αποτέλεσμα όλος ο πολιτικός, μηντιακός και οικονομικός ανταγωνισμός συγκεντρώνει τις δυνάμεις του στο σκοπό να επηρεάσει εκείνη την ημέρα. Και αυτό είναι και θα είναι και στο μέλλον εύκολο να γίνει αν οι δημοκρατικές εκλογές δεν επανακατανεμηθούν στον χώρο και στο χρόνο στη βάση ενός νέου δικτυακού μοντέλου που θα εμπλέκει καθημερινά τους πολλούς.  

Ο Μπαράκ Ομπάμα στην Ελλάδα: Ένας προσωπικός απολογισμός.

Ας μου επιτραπεί ένας άλλου τύπου απολογισμός της οκταετούς θητείας του Μπαράκ Ομπάμα στο πιο ισχυρό πολιτικό αξίωμα του πλανήτη. Θα κάνω ένα προσωπικό και σε μεγάλο βαθμό συντεχνιακό απολογισμό της πολύπλευρης επίδρασης του χαρισματικού αυτού παγκόσμιου ηγέτη. Άκουσα πρώτη φορά για τον απερχόμενο πρόεδρο των ΗΠΑ τον Ιανουάριο του 2007, όταν ως Γερουσιαστής του Ιλινόι συνέστησε διερευνητική επιτροπή για την εκδήλωση της πρόθεσης να είναι υποψήφιος για το χρίσμα των δημοκρατικών στην προεδρική εκλογή του επόμενου έτους. Ανακοίνωσε τη βούληση να διεκδικήσει το χρίσμα με ένα βιντεάκι πρώτα στο YouTube. Ακόμα θυμάμαι τη στιγμή που το παρακολούθησα. Είχα μείνει έκθαμβος. Ένας σχετικά άγνωστος νέος αφροαμερικανός αντί να καλέσει κάποιο κανάλι, επέλεξε να χρησιμοποιήσει ένα ανερχόμενο μέσο κοινωνικής δικτύωσης για να δημοσιοποιήσει τη σημαντικότερη είδηση της έως τότε καριέρας του. Το μέσο ήταν για άλλη μια φορά το μήνυμα. Ο λόγος που εξέπεμπε ενσωμάτωσε ένα αίτημα ανανέωσης κι αλλαγής του πολιτικού παραδείγματος και του περιεχομένου της πολιτικής. Ο συνδυασμός επιλογής μέσου κι ενός λόγου φρέσκου, αιχμηρού και με βαθιές πεποιθήσεις με έκανε να αρχίζω να παρακολουθώ τις επόμενες κινήσεις του αναφέροντας στο μπλόγκ μου ό,τι έβρισκα ενδιαφέρον.

Η καμπάνια του Ομπάμα για την προεδρία το 2008 άλλαξε μια για πάντα της θέση των τεχνολογιών του διαδικτύου στους κανόνες της πολιτικής επικοινωνίας. Αμφισβήτησε στην πράξη την πρωτοκαθεδρία της τηλεόρασης. Αξιοποίησε τη δύναμη των κοινωνικών δικτύων κι έδωσε ρόλο και λόγο στους πολλούς υποστηρικτές από τη βάση.Έδειξε πως ο κεντρικός σχεδιασμός της επικοινωνιακής στρατηγικής μπορεί να συνδυαστεί με τη μερική απώλεια κεντρικού ελέγχου του μηνύματος που συνεπάγεται το άνοιγμα στο από τη φύση του αποκεντρωμένο διαδίκτυο. Στις ελληνικές εκλογές του Σεμπτεμβρίου του 2007, ένα χρόνο πριν την εμβληματική καμπάνια Yes We Can του 2008, οι όροι της προεκλογικής πολιτικής επικοινωνίας υπαγόρευαν μια επιφυλακτική κι αμήχανη στάση απέναντι στο διαδίκτυο. Τότε δίναμε πραγματικό αγώνα στην ομάδα Πληροφορικής και Νέων Τεχνολογιών του ΠΑΣΟΚ για τη διεκδίκηση πόρων και μεγαλύτερου ρόλου για το διαδίκτυο στην προεκλογική εκστρατεία. Τίποτα απο αυτά που σήμερα βλέπετε κάθε μέρα στις σελίδες των κομμάτων στο facebook  και το twitter δεν ήταν αυτονόητο τότε. Απεναντίας, για όλα ήθελες έγκριση από τον ίδιο τον υπεύθυνο του εκλογικού αγώνα. Έπρεπε να πάω με το λάπτοπ στο γραφείο του Λαλιώτη να εγκρίνει τα διαφημιστικά μπάνερ που θα έπαιζαν σε πολυσύχναστα portals κι εφημερίδες παρά το ότι ήταν ήδη συμφωνημένο ότι θα ακολουθούσαν πιστά την αισθητική και το μήνυμα που χαράχτηκε κεντρικά.

Πολλά άλλαξαν στις επόμενες εθνικές εκλογές, το 2009, κι αφού είχε προηγηθεί ο Ομπάμα το 2008. Ο τομέας επικοινωνίας του κόμματος και η ομάδα νέων τεχνολογιών στελεχώθηκαν με νέους και διαδικτυακά ικανούς ανθρώπους. Είχαν πλέον κάποιους πόρους και – το σημαντικότερο όλων –  την ίδια εντολή με πολλά άλλα κομματικά επιτελεία ανά τον κόσμο. «Κάντε το όπως ο Ομπάμα». Εντάξει, δεν είχαμε στις τάξεις μας στελέχη που εργάζονταν στην Google και το Facebook για να φτιάξουμε τα campaign engines και τα Dashboards του Ομπάμα. Πειραματιστήκαμε όμως αρκετά. Ανανεώσαμε τη διαδικτυακή εικόνα του κόμματος. Ενδυναμώσαμε με οδηγίες και εργαλεία εκλογικού αγώνα στελέχη σε όλη την Ελλάδα. Καλλιεργήσαμε κοινότητες εθελοντών. Δημιουργήσαμε μέσα από ανοικτά διαδικτυακά καλέσματα ομάδες εργασίας για την περαιτέρω επεξεργασία πολιτικών προτάσεων για το κυβερνητικό έργο στον τομέα της διαφάνειας. Τη βραδυά των εκλογών οι εκλογικοί αντιπρόσωποι έστελναν άμεσα από δική μας εφαρμογή για κινητά τα αποτελέσματα από τα εκλογικά κέντρα και έτσι είχαμε απο νωρίς εικόνα για τη διαφορά των 10 μονάδων που τα περισσότερα exit polls δεν προέβλεψαν.

Η πρώτη πράξη του Ομπάμα μόλις μπήκε επίσημα ως πρόεδρος στον Λευκό Οίκο στις αρχές του 2009 είχε τεράστιο συμβολισμό και διεθνή απήχηση. Εξέδωσε την Οδηγία για τη Διαφάνεια και την Ανοικτή Διακυβέρνηση προς όλους τους επικεφαλείς των δημόσιων υπηρεσιών.

Η κυβέρνησή μου δεσμεύεται να δημιουργήσει ένα επίπεδο ανοιχτότητας στη διακυβέρνηση που να μην έχει προηγούμενο. Θα εργαστούμε μαζί για τη διασφάλιση της δημόσιας εμπιστοσύνης και την καθιέρωση ενός συστήματος διαφάνειας, δημόσιας συμμετοχής και συνεργασίας. Η Ανοιχτότητα θα ισχυροποιήσει τη δημοκρατία μας και θα προάγει την αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης.

Δυο μόλις μήνες μετά, στα τέλη Μαρτίου του 2009 όπως έχω γράψει ξανά, καταχωρήσαμε το όνομα χώρου opengov.gr για να το χρησιμοποιήσουμε για τις πολιτικές ανοικτής διακυβέρνησης  από τις πρώτες κιόλας ώρες μετά τις εκλογές του Οκτωβρίου του 2009. Το Σεπτέμβριο του 2011 στο περιθώριο διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών ιδρύθηκε η Συμμαχία για την Ανοικτή Διακυβέρνηση. Μια παγκόσμια πολυμερής πρωτοβουλία 70 κρατών και των αντίστοιχων τοπικών οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών με στόχο την προώθηση της διαφάνειας, την ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών, την καταπολέμηση της διαφθοράς και την αξιοποίηση των τεχνολογικών καινοτομιών για τη βελτίωση της διακυβέρνησης. Αν στη σημερινή Ελλάδα έχει κάπως διασωθεί η ατζέντα και η κουβέντα για την ανοικτή διακυβέρνηση αυτό οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στη συμμετοχή της Ελλάδας στην OGP από το 2012, στην ανάληψη αυτοδεσμεύσεων σε διετή σχέδια δράσης που αυτή συνεπάγεται, και φυσικά στο πλαίσιο συνεργασίας που ενθαρρύνει η OGP μεταξύ στελεχών της κυβέρνησης, της δημόσιας διοίκησης και κάθε είδους ενδιαφερόμενων από την κοινωνία των πολιτών.

Είναι όλα ρόδινα και άμεμπτα στη θητεία Ομπάμα; Όχι βέβαια. Κοιτάζοντας μακροσκοπικά τα δεδομένα της συνολικής εικόνας, η Αμερική που παραδίδει στον Τράμπ είναι καλύτερη από εκείνη που παρέλαβε ο ίδιος από τον Μπους το νεώτερο. Ωστόσο, στη μικρή κλίμακα όπως είναι η πολιτική για την ανοικτή διακυβέρνηση, παρά τη μεγάλη κληρονομιά, τις καλές πρακτικές, τη διεθνή διάχυση των εννοιών της ανοιχτότητας δεν θα ήταν και τόσο άδικο να πω ότι σε όρους ουσιαστικής επίδρασης στην πραγματική ζωή των πολιτών πέρασε κάτω από τον πήχυ των φιλόδοξων αρχικών προσδοκιών που με τόσο πάθος και πεποίθηση δημιούργησε και ενέπνευσε ο ίδιος στα πρώτα του βήματα. Αρκεί να θέσουμε σε οποιοδήποτε πολίτη το ερώτημα: «Έχεις πρόσβαση στις πληροφορίες που χρειάζεσαι για να συμμετέχεις ενεργά στη διαμόρφωση των αποφάσεων που σε αφορούν και η συμμετοχή σου αυτή να λαμβάνεται υπόψη από τους ασκούντες την εξουσία;». Οι απαντήσεις δεν θα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικές και αυτό οφείλεται στους στόχους που έχουν οι σχεδιαστικές προδιαγραφές των εφαρμογών ανοικτής διακυβέρνησης. Το «ξέπλυμα του ανοικτού – open washing», δηλαδή ο βαυκαλισμός πολιτικών  περιορισμένης φιλοδοξίας με το επίχρισμα των, υποτίθεται αξιακά ουδέτερων, εννοιών της διαφάνειας και της συμμετοχής, είναι ότι χειρότερο μπορεί να συμβεί στην προσπάθεια για αποτελεσματική και αποδοτική δημοκρατία. Η κληρονομιά Ομπάμα είναι μεγάλη και οι αδυναμίες της χτυπητές. Αν είναι ιάσιμες θα το δούμε.

Έχει η ΝΔ μήνυμα;

Έγραφα στο προηγούμενο άρθρο, αναλύοντας την προεκλογική καμπάνια της ΝΔ με τα παπαγαλάκια, για την ουσιαστική απουσία μηνύματος σε εκείνη τη σειρά των διαφημιστικών. Η ίδια απουσία παρατηρείται και στο δεκάλεπτο σπότ που ήδη προβάλεται. Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι το «με σύμμαχο εσένα» είναι, όχι μόνο για την επικείμενη αναμέτρηση,  εκτός τόπου και χρόνου ως μήνυμα. Είναι επίσης ο δραματικός τόνος που διαπνέει όλο το δεκάλεπτο και η απουσία αναφοράς στις πολιτικές της Ε.Ε που στηρίζει η ΝΔ. Ακόμα περισσότερο δεν υπάρχουν πουθενά οι υποψήφιοι που προτείνει το κυβερνών κόμμα να στείλει ο ελληνικός λαός στην ευρωβουλή με την ψήφο.

Το αντίθετο διαπιστώνει όποιος δει το αντίστοιχο δεκάλεπτο του ΠΑΣΟΚ για τις Ευρωεκλογές. Εκεί που η αναμέτρηση της 7ης Ιουνίου, οι προτεινόμενες πολιτικές στην ευρώπη σε σχέση με την Ελλάδα, οι υποψήφιοι για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προβάλλονται με θετικό τρόπο και συνέπεια.

Έχει γραφτεί και ειπωθεί πολλές φορές πως η μεγαλύτερη αδυναμία της διακυβέρνησης Καραμανλή ήταν η έλλειψη σχεδίου για τη χώρα, η παντελής απουσία ενός οραματικού εθνικού στόχου. Αντί αυτού είχαμε και έχουμε μια άνευ προηγουμένου για τα ελληνικά δεδομένα πρωτοκαθεδρία της επικοινωνίας έναντι της πολιτικής. Είναι ίσως τραγική ειρωνεία, αλλά αυτό που παρατηρούμε μέχρι τώρα στην καμπάνια της ΝΔ είναι μια κακή επικοινωνιακή στρατηγική σε όλα τα επίπεδα, να επιχειρεί να περισώσει ό,τι γίνεται να σωθεί από μια συνολικά αποτυχημένη πενταετή κυβερνητική θητεία.

Άν κάποιος δεν ήταν βέβαιος πως σε 13 μέρες έχουμε Ευρωεκλογές θα νόμιζε πως η ΝΔ μιλάει για άλλου τύπου εθνική αναμέτρηση. Καθόλου τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι η επικεφαλής του ευρωψηφοδελτίου της ΝΔ κα Μ. Γιαννάκου προσπαθεί να απομακρύνει τη συζήτηση από το δίλημμα σοσιαλισμός η βαρβαρότητα το οποίο μπήκε στο επίκεντρο της ατζέντας με …πρωτοβουλία του κόμματός της.

Το’πε το’πε ο παπαγάλος

Με τα πρώτα διαφημιστικά σποτάκια ΠΑΣΟΚ και ΝΔ για τις Ευρωεκλογές στον αέρα, μπορούμε να κάνουμε κάποιες αρχικές παρατηρήσεις για τα σποτάκια της ΝΔ που συζητήθηκαν εξαιτίας των παπαγάλων που εμφανίζονται σε αυτά.

Ένα από τα βασικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η επικοινωνιακή πολιτική της ΝΔ είναι η επαπειλούμενη εκλογική της κατάρρευση πρός όφελος του ΠΑΣΟΚ και άλλων μικρότερων πολιτικών σχηματισμών. Η αποσυσπείρωση της εκλογικής της βάσης, για την οποία γίνεται τόσος λόγος στα ΜΜΕ,  είναι απλά  η άλλη όψη της διαφαινόμενης κατάρρευσης. Σαφώς οφείλεται σε καθαρά πολιτικούς λόγους αλλά όμως δεν συζητούνται, ακόμα,  όσο θα έπρεπε. Το κυβερνών κόμμα θα προσπαθήσει με κάθε μέσο να αναχαιτίσει αυτές τις τάσεις αποσύνθεσης των κοινωνικών του συμμαχιών μέχρι την 7η Ιουνίου. Τα πρώτα σποτάκια της ΝΔ με τα παπαγαλάκια είχαν αυτό το σκοπό, αλλά είναι πολύ μακριά από το να τον πετύχουν.

Τα παπαγαλάκια ήταν ένα εξυπνακίστικο εύρημα στο οποίο εγλωβίστηκε το επιτελείο της ΝΔ στην προσπάθειά του να χρησιμοποιήσει μεν αρνητική διαφήμιση, χωρίς όμως να παρουσιάσει κάτι αντιπαθές ή εμφανώς άκομψο στο κοινό. Εγκλωβίστηκε γιατί το εξωπραγματικό του πράγματος με τους ομιλούντες παπαγάλους να καταδιώκουν τους πολίτες σαν από σκηνή των Πουλιών του Χίτσκοκ, υπονομεύει την ιδέα «Κάποιοι σου λένε ψέματα για να σε τρομοκρατήσουν» αφού το ίδιο το αναπαριστώμενο γεγονός δεν γίνεται πιστευτό.  Δύο ακόμα σημεία κάνουν αρνητική εντύπωση. Το πρώτο είναι η επικοινωνιακά θολή κινούμενη γραφιστική εικόνα του δεύτερου μέρους των διαφημιστικών σπότ που μεταδίδει μια αίσθηση ανακατέματος και μη σταθερότητας που ομολογώ είναι ξένες με όσα είχαμε δει από καμπάνιες της ΝΔ το 2004 και 2007. Το δεύτερο, που προφανώς εξηγεί τα προαναφερόμενα, είναι η έλλειψη μηνύματος.

* Ο αρχικός τίτλος του άρθρου ήταν «Το’πε το΄πε ο παπαγάλος ότι θα νικήσει άλλος» όμως έκοψα τις 4 τελευταίες λέξεις όταν διαπίστωσα ότι για χάρη μιας ρίμας θα έπεφτα και εγώ στην παγίδα της χαριτωμενιάς που υπονομεύει το επιχείρημα.

Αν μπορούσες να πείς ένα πράγμα με 200 λέξεις

γνωρίζοντας ότι θα τεθεί υπόψη των ηγετών των 20 πιο ανεπτυγμένων χωρών του κόσμου που αντιπροσωπεύουν το 85% της παγκόσμιας παραγωγής, τι θα τους έλεγες; Πρόκειται για μια ακόμα διαδικτυακή δράση του βρετανικού εργατικού κόμματος ενόψει τις συνάντησης των ηγετών της G20 που θα γίνει στις 2 Απριλίου στο Λονδίνο με αφορμή την πιο βαθιά παγκόσμια οικονομική κρίση. Τα μηνύματα πρέπει να είναι έως 140 χαρακτήρες (200 περίπου λέξεις)

Διακυβέρνηση 2.0. Εκεί που το μέσο δεν αρκεί για το μήνυμα.

Έχοντας αναλύσει και παρακολουθήσει την επιδραστική πορεία της καμπάνιας και της πολιτικής ατζέντας του Μπαράκ Ομπάμα από την αρχή μέχρι σήμερα, με απασχολεί το περιεχόμενο της αλλαγής που θα φέρει στον τρόπο άσκησης πολιτικής καθώς αναλαμβάνει τα ηνία τη διακυβέρνησής των Η.Π.Α.

Αναμένω με μεγάλο ενδιαφέρον την εφαρμογή της ατζέντας Ομπάμα για την Τεχνολογία από την οποία παραθέτω το εξής επιλεγμένο απόσπασμα:

Create a Transparent and Connected Democracy
Open Up Government to its Citizens: The Bush Administration has been one of the most secretive, closed administrations in American history…An Obama presidency will use cutting-edge technologies to reverse this dynamic, creating a new level of transparency, accountability and participation for America’s citizens.

Αν σκεφθεί κανείς τις καινοτομίες που εισήγαγαν στην πολιτική επικοινωνία και στην οργάνωση μιας εκλογικής καμπάνιας ο Ομπάμα, οι συνεργάτες και το τεράστιο ανθρώπινο δίκτυο των υποστηρικτών του, οι προσδοκίες για την μετάβαση από την πολιτική καμπάνια 2.0 στην διακυβέρνηση 2.0 είναι πολλές.

Μια σημαντική πηγή για τις τρέχουσες πρωτοβουλίες και τις καλές πρακτικές στην διακυβέρνηση 2.0 είναι το wiki Government 2.0 του Mike Kujawsk. Εκεί μπορεί κανείς να βρει σε πίνακες, διάφορες πρωτοβουλίες διακυβέρνησης 2.0 στις Η.Π.Α , τον Καναδά και τη Νέα Ζηλανδία. Σε ό,τι αφορά στις Η.Π.Α βλέπουμε σε αρκετές υπηρεσίες υπουργείων και άλλων δημόσιων φορέων την παροχή RSS, πρακτικές blogging, podcasting, videos και κάποια mashups. Επίσης υπάρχει και το Briefing 2.0 ένα κανάλι στο youtube αφιερωμένο σε συνεδρίες ερωτήσεων με βίντεο από τους πολίτες,  στις οποίες απαντάει ο εκπρόσωπος τύπου του υπουργείου εξωτερικών των Η.Π.Α  Sean McCormack.

Όλα αυτά είναι καλοδεχούμενα ως πρακτικές. Ιδιαίτερα σε χώρες όπως η Ελλάδα όπου η συντηρητική, φοβική και σε θέματα ανοικτής πολιτικής, κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας δεν έχει τίποτα ουσιαστικό να επιδείξει στην πράξη, αλλά ούτε και ως πρόταση ή έστω απλή πρόθεση.

Οι προσδοκίες από τη διακυβέρνηση Ομπάμα έχουν θέσει ψηλά τον πήχη για το πραγματικό περιεχόμενο των αλλαγών στην εφαρμοσμένη του πολιτική. Η διαφάνεια, η συμμετοχή του πολίτη και η κοινωνική λογοδοσία είναι σύγχρονα πολιτικά αιτήματα που δεν θα καλυφθούν επαρκώς με μια επιφανειακή, σχεδόν μηχανιστική, αντίληψη υιοθέτησης δημοφιλών τεχνολογιών. Η σε όλα πετυχημένη στρατηγική της προσαρμοσμένης ενσωμάτωσης των social media στην προεκλογική πορεία του Ομπάμα θα είναι δύσκολο να επαναληφθεί στην διακυβέρνηση για δύο βασικούς λόγους. Ο πρώτος είναι καθαρά πολιτικός και αφορά στη διαφορά κλίμακας των προβλημάτων και πολυπλοκότητας των αντικρουόμενων συμφερόντων ανάμεσα στην προεκλογική και την μελλοντική προεδρική περίοδο του Ομπάμα. Ο δεύτερος, ο τεχνικός, είναι ότι η διακυβέρνηση 2.0 είναι ένα πεδίο όπου το μέσο δεν αρκεί για να περάσει το μήνυμα.

– Το άρθρο αναρτήθηκε για πρώτη φορά στο kalimera.pasok.gr

– Η φωτογραφία είναι από το flickr

Για το μέλλον του δικτύου υποστηρικτών του Ομπάμα

Πως θα αξιοποιήσει ο Obama το ανθρώπινο δίκτυο των υποστηρικτών  που, σε μεγάλο βαθμό, του χάρισε μια δίχως προηγούμενο πολιτική δυναμική κατά τη σχεδόν διετή προεκλογική περίοδο;

Το θέμα έχει τεθεί ήδη από την  πρώτη μέρα της εκλογής του. Το δίλημμα είναι αν τελικά θα συγχωνεύσει εκείνους που ‘έτρεξαν’ την καμπάνια του με τον κομματικό μηχανισμό των Δημοκρατικών. Ή αν θα διατηρήσουν την ανεξάρτητη οντότητά τους, οργανωμένοι γύρω από την πολιτική φυσιογνωμία  του Ομπάμα.

Προς το παρόν ακούγονται εισηγήσεις  και ζυγίζονται τα υπέρ και τα κατά της μιας και της άλλης επιλογής. Σύμφωνα με τους L.A Times οι σύμβουλοι του Ομπάμα που συνέβαλλαν στην δημιουργία του δικτύου, τάσσονται υπέρ της διαφύλαξης της ανεξαρτησίας του από τον κομματικό μηχανισμό. Το δίκτυο των υποστηρικτών του Ομπάμα συγκροτήθηκε σε μεγάλο βαθμό από ιδεαλιστές που πίστεψαν το κάλεσμα για ρήξη με τον παλιό και διεφθαρμένο τρόπο άσκησης πολιτικής στην Ουάσιγκτον. Ο ενθουσιασμός αυτών των ανθρώπων για δράση είναι πολύ πιθανό να εξανεμιστεί αν εκλείψει το στοιχείο της πειθαρχημένης, αλλά εμπνευσμένης, αυτοοργάνωσης για χάρη της παραδοσιακής κομματικής καθοδήγησης.

Από την άλλη μεριά, ο εκλεγμένος πρόεδρος παραδοσιακά ένωνε τις δυνάμεις που απέκτησε στη διάρκεια της καμπάνιας του με το κόμμα. Είναι και αυτός ένας τρόπος να ανανεωθεί η κομματική βάση με νέο αίμα, πρακτικές και αντιλήψεις. Απλά δεν είναι καθόλου βέβαιο αν αυτή η επιλογή θα αποδώσει σε αυτή την περίπτωση. Αυτό γιατί ο Ομπάμα έφερε στην πολιτική στρώματα του πληθυσμού που παρέμεναν αποξενωμένα. Νέοι, αφροαμερικάνοι, λατίνοι, ανεξάρτητοι, ρεπουμπλικάνοι συνέρευσαν στο barackobama.com γιατί ασπάστηκαν την πολιτική ατζέντα και τον τρόπο εκφώνησής της από τον χαρισματικό Ομπάμα. Επομένως, η μαζική προσέλευση στις κάλπες, ο ενθουσιασμός των εθελοντών και οι τεχνολογικές καινοτομίες στην οργάνωσή τους είναι το αποτέλεσμα της πολιτικής ατζέντας και της προσωπικότητας του νέου προέδρου των ΗΠΑ.

Το στοίχημα είναι η ενσωμάτωση του δικτύου των υποστηρικτών στο νέο ρόλο του Ομπάμα ως προέδρου των Η.Π.Α. Στο μεταβατικό διάστημα έως τον Ιανουάριο που θα τεθούν οι πρωτεραιότητες αλλά και το ύφος της νέας προεδρίας θα δωθεί απάντηση και σε αυτό το θέμα. Εμείς ελπίζουμε και αυτή τη φορά, όπως έγινε σε όλη τη διάρκεια της καμπάνιας του, η ενσωμάτωση αυτού του καινοτόμου ανθρώπινου δικτύου να είναι προσαρμοσμένη. Να σχεδιαστεί, δηλαδή, ώστε να αντανακλά με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, αλλά και να επεκτείνει στο πεδίο της άσκησης εφαρμοσμένης πολιτικής,  τις δημιουργικές ιδιαιτερότητες του δικτύου και όχι απλά και μόνο για να εξυπηρετήσει  παλαιάς κοπής κομματικές σκοπιμότητες.

Διαβάστε επίσης: Obama’s web 2.0 strategy: from campaigning to governing, part 1

-Η φωτογραφία είναι από το flickr

Ο επισκέπτης των 10»

Ο Σεπτέμβριος είναι η εποχή των ετήσιων συνεδρίων για τα Βρετανικά Εργατικά Κόμματα. Το συνέδριο των Εργατικών τελείωσε ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται εκείνο των Συντηρητικών.

Ας δεχθούμε ότι τουλάχιστον οι μισοί επισκέπτες πολιτικών sites αποφασίζουν αν θα συνεχίσουν την πλοήγηση τους στα πρώτα 10 » της παραμονής τους  και ότι 1 στους 5 μένει λιγότερα από 10» σε αυτά.

Ας κοιτάξει κάποιος σήμερα(30/9/08)  τους διαδικτυακούς τόπους των Εργατικών και των Συντηρητικών για 10 δευτερόλεπτα τον καθένα.

Η εντύπωση που θα αποκομίσει ο επισκέπτης των 10»  στην  περίπτωση των Εργατικών είναι η προσπάθεια αποδόμησης της εικόνας του David Cameron. Αυτή ορίζεται από σύντομες ερωτήσεις που υποτίθεται έχει το κοινό απέναντι του  όπως π.χ «Ποιά τοπικά παιδικά κέντρα θα σταματήσεις να λειτουργείς;» οι οποίες αναγράφονται με έντονους και σχετικά ευμεγέθης χαρακτήρες επάνω σε ειδικά επιλεγμένες φωτογραφίες του σε ανεπαίσθητα αδέξιες πόζες.  Αυτή η επιλογή προφανώς βασίζεται σε μια πάγια, εδώ και μήνες, τακτική των Εργατικών να πείσουν τους ψηφοφόρους που μετακινούνται μαζικά προς τους Συντηρητικούς ότι ο Κάμερον είναι απλά ένα προϊόν πολιτικών δημοσίων σχέσεων.

Από την άλλη μεριά, ο επισκέπτης που θα δει το site των Συντηρητικών για λιγότερα από 10» θα μείνει με την εντύπωση ενός θετικού, σύντομου και ευκολονόητου, σε συνθήκες περιορισμένης χρονικής προσοχής, μηνύματος όπως είναι το ‘Σχέδιο για Αλλαγή’

Εν συντομία, πάντα τα κομματικά sites θα επιτελούν πολλαπλές, όλο και πιο σύνθετες, λειτουργίες και θα απευθύνονται σε διάφορα κοινά.  Η διερεύνηση του επισκέπτη των 10» και οι τρόποι μείωσης του ποσοστού τους επί του συνόλου συνιστά μια ακόμα πρόκληση για την πολιτική επικοινωνία στο διαδίκτυο.

Δημόσια Δεδομένα, Πραγματικά Δημόσια.

Φανταστείτε πως θα ήταν η καθημερινότητα εκατοντάδων χιλιάδων συμπολιτών μας αν είχαν πραγματικά ελεύθερη πρόσβαση στα Φ.Ε.Κ, σε νομοθετικές πράξεις της διοίκησης κ.ο.κ μέσα  από μια πλατφόρμα με δυνατότητες σύνθετης και προσωποποιημένης αναζήτησης με RSS. 

Πόσοι πόροι δημιουργικότητας, καινοτομίας και γνώσης θα απελευθερόνονταν αν καθένας είχε πλήρη και ανεμπόδιστη ηλεκτρονική πρόσβαση σε ανοικτά αρχεία με πρωτογενή ερευνητικά δεδομένα του στενού και ευρύτερου δημόσιου τομέα; Ίσως αρκετοί για να ανέβαζαν την Ελλάδα, σε συνδυασμό με μια γενικότερη αλλαγή πολιτικής, αρκετές θέσεις στους αντίστοιχους δείκτες της  παγκόσμιας κατάταξης.

Ο Δημόσιος Τομέας (κρατικοί οργανισμοί, ΟΤΑ, ρυθμιστικές αρχές) σήμερα συλλέγει, παράγει, αναπαράγει και μεταδίδει ένα μεγάλο εύρος από πληροφορίες σε πολλούς τομείς της δημόσιας κοινωνικής, οικονομικής και μορφωτικής δραστηριότητας.  Ο τεράστιος όγκος των δεδομένων αυτών, κατά το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος του, είτε δεν είναι προσβάσιμος από τους πολίτες, είτε διατίθεται με τρόπους που δεν ευνοούν ή εμποδίζουν την επεξεργασία του.

Η πρωτοβουλία 4Δ (Δημόσια Δεδομένα, Δικά μας Δεδομένα) φιλοδοξεί να αναδείξει την αναγκαιότητα παροχής από τους Δημόσιους φορείς πλήρους πρόσβασης στα δεδομένα που διαθέτουν και να κινητοποιήσει πολίτες και πολιτικό προσωπικό για την επίτευξη αυτού του σκοπού.

Διαβάστε περισσότερα για αυτή την πρωτοβουλία πολιτών εδώ.

Η Ελεύθερη πρόσβαση στα δημόσια δεδομένα είναι μεγάλο θέμα.  Εκτείνεται από την ποιότητα λειτουργίας της σύγχρονης δημοκρατίας, έως την ανάπτυξη, την καινοτομία, τη γνώση αλλά και την  καθημερινότητα όλων μας.

Αυτή η καμπάνια είναι μια ευκαιρία για τις πρώτες ελληνικές καλές πρακτικές.

Όλα τα λεφτά

Μπορεί, για πολλούς λόγους, το Βρετανικό Εργατικό κόμμα να μην πηγαίνει καθόλου καλά. Μπορεί τα  στοιχεία κάποιων πρόσφατων δημοσκοπήσεων να μην αφήνουν ιδιαίτερα περιθώρια αισιοδοξίας για την τύχη τους στις ερχόμενες εκλογές, ανεξάρτητα μάλιστα από το αν παραμείνει ο Γκόρντον Μπράουν στην ηγεσία ή όχι (Δείτε αυτή τη δημοσκόπηση της YouGov).  Μπορεί, επίσης, να  πέρασε κάποιος καιρός από την τελευταία αξιομνημόνευτη διαδικτυακή τους πρωτοβουλία. Όμως τα παραπάνω δεν τους εμπόδισαν να δημιουργήσουν ένα σεμιναριακού επιπέδου campaign landing page, στον επίσημο διαδικτυακό τους κόμβο,με αφορμή την συμπλήρωση 10 ετών από τότε που καθιέρωσαν τον Εθνικό Κατώτατο Μισθό (National Minimum Wage Act).

Η ιστοσελίδα http://www.labour.org.uk/minimumwage αποτελεί επιτομή για τη σωστή κατασκευή ενός landing page πολιτικής καμπάνιας για τους εξής 4 λόγους:

1. Αφορά ένα θέμα που απασχολεί κάθε ενήλικο πολίτη άμεσα, καθημερινά και προσωπικά. Τον μισθό του.

2. Απεικονίζει το μήνυμα με αριθμούς, με σαφή και έντονο τρόπο.

3. Χρησιμοποιεί ευρηματικά τον αμείλικτο κανόνα της σύγκρισης και απευθύνεται στη μνήμη των πολιτών.  Ο διαδραστικός μετρητής με την εξέλιξη του μισθού κατά την εκάστοτε τρέχουσα εβδομάδα ανάλογα με την πολιτική των δύο κομμάτων είναι κυριολεκτικά όλα τα λεφτά!

4. Συνδυάζει τα 3 παραπάνω με ένα καλογραμμένο viral email, με μια ενέργεια email sign up με στοχευμένο περιεχόμενο  και με επιπλέον εργαλεία όπως τον κώδικα για το widget του μετρητή και το απαραίτητο facebook group.

Με αυτά υπόψη θα μπορούσαμε να πούμε, αντιστρέφοντας το σλόγκαν μιας από τις πιο  επιτυχημένες  αφίσες στην ιστορία της  πολιτικής διαφήμισης (*) , πως «Οι Εργατικοί»  ή κάποιοι εκεί τέλος πάντων «δουλεύουν».

* Αναφέρομαι στην αφίσα με τίτλο Labour isn’t Working που με τη βοήθεια της  Saatchi & Saatchi εξέδωσαν οι Συντηρητικοί για τους Εργατικούς το 1978.